De Persberichtenwijzer:
Handig en vooral leuk
Comma, november 2002
Een beetje vreemd is het wel in de Persberichtenwijzer
van Jeanine Mies: journalisten die adviseren over persbenadering.
Maar de handleiding biedt verder veel informatie voor
schrijvers van persberichten en het is ook nog eens leuk
om te lezen.
‘Handboek voor het schrijven van effectieve persberichten
Journalisten adviseren over persbenadering in Persberichtenwijzer
Op 15 november verschijnt bij Sdu Uitgevers de Persberichtenwijzer.
Dit handboek bevat adviezen voor iedereen die zijn nieuws
in het nieuws wil krijgen. Naast praktische tips over
opbouw, stijl, opmaak en verzending van persberichten
geeft de Persberichtenwijzer ook inzicht in de strategische
kant: wanneer is een persbericht een geschikt middel,
welk nieuws krijgt aandacht van de pers en naar welke
media kunnen organisaties hun persbericht sturen?’
Het boek is geschreven door Jeanine Mies’.
Bovenstaande zinnen vormen de kop en de lead van het
persbericht over het verschijnen van de Persberichtenwijzer.
Het persbericht is opgenomen aan het eind van het boek
en is de uitsmijter van bijna 150 pagina’s over
de ins en outs van persberichten. Na alle uitleg over
hoe je die moet schrijven en wat daarbij van belang is,
getuigt het van zelfvertrouwen, moed en een kwetsbare
opstelling dat de schrijfster het trucje voordoet. Want
als lezer zit je natuurlijk op het puntje van je stoel
om de docent op een fout te betrappen.
Fout? Wat is eigenlijk fout? In persberichten komen elementen
voor die objectief gezien verkeerd kunnen zijn: geen antwoord
op wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe, het belangrijkst
niet vooraan, afzender of telefoonnummer vergeten en dergelijke.
Daarnaast heb je elementen die subjectief te beoordelen
zijn: de een vindt ze goed, de ander zou het anders aanpakken.
Schrijven is immers een continu proces van het maken van
keuzes. Objectief zit het persbericht van Mies honderd
procent goed in elkaar, maar je kunt wel van mening verschillen
over de invalshoek, over de keuze die ze daarin heeft
gemaakt.
Koekjes soppen
Waarom heeft Mies gekozen voor deze kop van het persbericht?
Dat journalisten adviseren over persbenadering lijkt me
niet het belangrijkst wat er te zeggen is over dit boek,
want zó vaak kwam ik die adviezen niet tegen. Wél
komen we de woorden van de journalisten tegen in de antwoorden
op stellingen die aan hen, voorlichters en adviseurs zijn
voorgelegd. De stellingen staan verspreid in het boek
en zorgen ervoor dat het boek prettig leesbaar is. Zoals
de stelling dat je naar verschillende media verschillende
persberichten over hetzelfde onderwerp kunt sturen, dat
je ze kunt aanpassen aan het medium waarnaar je ze stuurt.
Daarop lopen de reacties uiteen van ‘dat is not
done’ tot ‘ja, de kunstredactie van de Volkskrant
wordt nu eenmaal door andere zaken geprikkeld dan het
Jeugdjournaal.’
Wat het boek ook prettig leesbaar maakt zijn de praktische
voorbeelden van cases en persberichten, zoals de introductie
van een mok om koekjes in te soppen, de ‘sopmok’,
door Verkade. Zelfs opsommingen weet Mies nog aardig te
maken met haar droge, humoristische schrijfstijl. Over
nieuwscriteria: ‘Een bungee-jump is geen nieuws.
Pas als het elastiek te lang is gebleken, komen er journalisten
op af.’ De checklists maken het boek vooral handig
en de top vijf van ergernissen of het lijstje ‘things
reporters hate’ zou voor iedere voorlichter verplichte
kost moeten zijn.
Subjectieve kop
Misschien heeft Mies voor de bewuste kop boven het persbericht
gekozen, omdat journalisten een grote rol hebben gespeeld
in de totstandkoming van het boek, want het is wel duidelijk
dat zij zich grondig heeft verdiept in journalistiek en
alles wat daarmee te maken heeft. In dat licht zijn de
adviezen misschien meer aan haar gericht dan aan de lezer.
Voor wie is het boek eigenlijk bestemd? ‘Voor iedereen
die zijn nieuws in het nieuws wil krijgen’, aldus
het persbericht. Voor voorlichters is het dus in ieder
geval bedoeld en daar zit nu net het enige punt van kritiek.
‘Het persbericht is één van uw instrumenten.
Daarnaast kunt u bijvoorbeeld een persconferentie beleggen
of een interview organiseren’. Dat klinkt voor onze
beroepsgroep wel erg als gesneden koek. Afgezien hiervan
heeft Jeanine Mies een boek afgeleverd dat zowel voor
professionals als voor leken een handzaam hulpmiddel is
bij het schrijven van effectieve persberichten. En wat
had de kop van dat persbericht nu moeten zijn? Eerlijk
gezegd: ik weet het ook niet. Maar de subjectieve kop
die ik voor dit artikel heb uitgekozen, zou boven een
persbericht natuurlijk helemaal niet hebben gekund…
Willem de Lannoy
Download het originele artikel in
PDF-formaat
